Ergen Psikolojisi: Gençleri Farklı Kılan Nedir?
Psikoloji Nasıl Yardımcı Olabilir?
Ergen psikolojisi, 13-18 yaşları arasındaki gençlerin gelişimlerine yönelik ihtiyaçlarına odaklanan bir psikoloji alanıdır.
Ergenlik, dalgalı ve hızla değişen ilgi alanlarını, arzuları, yüksek enerjiyi, cinsel olgunlaşmayı, fiziksel büyümeyi ve gelişmekte olan duygusal içgörüyü içeren bir dönemdir.
Bu dönemde, birçok duygusal problem ve çeşitli zorluklarla başa çıkmak için profesyonel desteğe başvurulmaktadır.
Gençler, benzersiz kişilik özelliklerini ve becerilerini geliştirirken bu serüvenleri heyecan verici keşiflerle dolu olabilir.
Ergenlik dönemi çocukluktan ve yetişkinlikten temel olarak farklı olduğu için, gençleri daha iyi anlamak önemlidir; böylece onları büyüdükçe daha rahat destekleyebiliriz.
Ergenlik sadece, gençlerin hayatlarına karışan herkesten nefret ettikleri veya kural tanımaz, söz dinlemez oldukları bir dönem değil; gençler için büyük bir değişim zamanıdır.
Bu dönemde gençlerin kimlik kazanımı ve bağımsızlık geliştirmeleri önemlidir.
Gençler bu dönemde, cinsellik, aile ve akran ilişkileri, duygusal gelişim gibi konularla uğraşırken sorumluluk sahibi ve güvenilir olma konularında da artan bir baskıyla karşı karşıya kalırlar.
Ergen psikolojisi de bu amaçla, gençleri anlamaya ve çocukluktan erişkinliğe geçiş yapmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Genç psikologları, bu büyüme ve geçiş dönemindeki gençleri tanımakta ve onlara yardımcı olmaktadır.
Gençler ebeveynleri ve diğer yetişkinler ile yaşamlarında zorluklar yaşayabilirler.
Çocuğunuzla çatışmalar yaşıyorsanız, bu normaldir.
Çocuğunuzu daha iyi anlamak ve onlarla bağlantı kurmak için birçok yol var, böylece yaşadıkları değişikliklerle baş etmelerine yardımcı olabilirsiniz.
Çocukluktan yetişkinliğe geçişte gelişim karmaşık bir süreçtir.
Bu geçiş sürecinden geçen gençler, çocuk ya da yetişkin olarak yaptıklarından farklı düşünür, hisseder ve davranırlar. Bu farklılıklar tüm gelişim alanlarında görülebilir.
Ergenliğin beş önemli alanda hızlı bir tempoda gerçekleşen gelişme dönemi olduğunu söyleyebiliriz: Ahlaki, sosyal, fiziksel, bilişsel ve duygusal.
Fiziksel / Cinsel Gelişim
Ergenliğin fiziksel belirtileri açıktır. Bu süre zarfında kız ve erkeklerde kasık kılları uzamaya başlar. Ayrıca daha uzun boylu olurlar, kızlar genellikle 16 yaşında tam boyda, erkekler ise 18 yaşında tam boylarına ulaşmış olurlar. Kızlarda menstural döngü (regl) başlar ve göğüsleri büyümeye başlar; erkek çocuklarda ereksiyon (cinsel organda sertleşme) görülür ve sesleri kalınlaşır. Bu dönemde cinsel farkındalık geliştirirler ve cinsel olarak aktif olabilirler.
Ergen psikolojisi açısından bu dönemde beyin gelişimi özellikle önemlidir.
Gençler bu dönemde, beynin davranış ve duygularını kontrol etmesine izin veren alanlarda, risk ve ödülün düzenlendiği alanlarda önemli bir gelişme yaşarlar. Gençler ayrıca, beyinde artan sinaps sayıları nedeniyle daha verimli düşünme yeteneği kazanırlar.
Bu fiziksel değişikliklerin tümü, ergenlerin düşünme ve davranma şeklini etkiler.
Sağlıklı oldukları sürece, vücutları her zamankinden daha güçlüdür. Bu dönemde bir spor branşı ile ilgileniyor olmaları çok önemlidir.
Gençler, fiziksel gelişimiyle ilgili zorlukların yanı sıra birçok fırsata sahiptir.
Ergen psikolojisi, yaşadıkları fiziksel değişimleri anlamalarına yardımcı olabilir, böylece onlarla olumlu başa çıkmalarını sağlar.
Bilişsel Gelişim
Gençlerin yaşamında ergenlik, yeni düşünme biçimleri de getirmektedir.
Gençler bilişsel olarak geliştikçe soyut düşünme becerisi kazanırlar.
Hayal gücü ve muhakeme bu aşamada katlanarak gelişir. Bu nedenle, gençler soyut kavramları anlama; maneviyat ve sevgi gibi fikirler hakkında daha fazla düşünmeye başlayabilir; felsefe, dünya ve yaşam gibi konularda artan bir ilgiye sahip olabilirler.
Soyut düşünme aynı zamanda gençleri daha fazla risk alan kişiler yapar, çünkü kendilerinin zarar görmeyeceğine inanabilirler.
Neyse ki, olgunlaştıkça daha güçlü muhakeme becerileri geliştiriyorlar ve mantıklı bir şekilde düşünebiliyorlar.
Bir şeylerin kendileri için zararlarını değerlendirme yeteneği kazandıkça, bir eylemin olası sonuçlarını önceden düşünebilirler.
Bu bilişsel gelişim bir anda gerçekleşmez. Erken ergenlik döneminde, çocuklar çoğunlukla temel soyut akıl yürütmelerini okul ve ev için kullanırlar.
Hangi faaliyetlerde bulunmak istediklerini belirtebilir, kendi fikirlerini ifade etmeye başlarlar ve kendi kararlarını almak isterler.
Ancak bu dönemde kısa vadeli sonuçları görürler, her zaman uzun vadeli düşünemezler.
Orta ergenlikte düşünceleri daha karmaşık hale gelir.
Geleceklerinin nasıl olacağını hayal ederler ancak bu düşünceleri karar alma süreçlerine uygulamakta zorlanırlar.
Ergenlik çağında, gençler kendileri dışında yeni bir şekilde düşünmeye başlar.
Dünyada olup bitenler ve toplumun karşılaştığı ana zorluklar hakkında daha fazla düşünebilirler.
Ayrıca bu dönemde, meslek seçimleri ve evden ayrıldıktan sonra ne yapmak istedikleri ile de ilgilidirler.
Duygusal gelişme
Gençler zihinlerindeki büyük karmaşa sırasında, duygusal destek için akranlarına yönelirler.
Ebeveynleriyle ergenlik döneminde gençler, daha fazla çatışmalar yaşamaya başlarlar.
Özellikle birçok farklı duyguları deneyimledikleri ve ebeveynlerinden daha bağımsız hale gelmeyi amaçladıkları için bu dönemde çatışmalar artmaktadır.
Bu dönemde bir gencin mahremiyet ve gizlilik istemesi ve buna ihtiyaç duyması normaldir.
Gençler ergenlik döneminde, nasıl göründükleri konusunda endişe duyuyorlar ve vücut imajları ile ilgili büyük sorunlar geliştirebiliyorlar.
Ergenlik çatışmalarını düzenledikçe, kendilerine ve düşüncelerine daha fazla güven duymaktadırlar.
Ergenlik çağı, duygular üzerinde daha iyi kontrol sahibi olmaya başlanılan bir dönemdir.
Ergen psikolojisinin amaçlarından biri, gençlere duygularını nasıl yöneteceklerini öğretme ile ilgilidir.
Ahlak gelişimi
Gençler, ergenlik döneminde ahlak anlayışlarını geliştirirler. Olgunlaştıkça sosyal kuralları ve ilişkileri analiz etmeye başlarlar.
Karşılıklı olarak insanlar için faydalı olanı yapmak ve yasal olarak doğru olmasa bile ahlaki olarak doğru olanı yapmakla ilgilenirler.
Yetişkinliğe doğru büyüdükçe bir gencin ahlaki değerleri değişebilir, çünkü hukuk sistemleri ve kültürlerin geçerli olan evrensel kavramlar olduğunu içselleştirerek, "doğru" ve "yanlış" kavramları üzerine düşünmeye başlarlar.
Kimlik Gelişimi
Diğer bilişsel, duygusal ve sosyal gelişim yönleriyle birlikte, gençler bu aşamada kendi benzersiz kimliklerini geliştirirler.
Erken ergenlik döneminden ergenliğe kadar düşünceleri ergen coşkusallığından etkilenir, fakat olgunlaştıkça daha az etkilenir hale gelir.
Ergen egosentirizminin üç özelliği şunlardır:
* Kendini özümseme: Odakları neredeyse tamamen kendileridir.
* Kişisel masal: kendilerini özel ve benzersiz olarak görürler.
* Hayali izleyici: Başkalarının kendilerine odaklandıklarına inanırlar; ne söylediklerini ve ne yaptıklarını inceleyerek, diğerleri ile ilgili her şeyi dikkate alarak düşünürler.
Bağımsızlık
Gençler için yetişkin olma serüveninde, bağımsızlıklarını kazanmaları gerekir. Onlar geliştikçe, özerk olma becerisini kazanıyorlar.
Bu dönemde;
Ebeveynler, kendi seçimlerini yapmalarına ve sonuçları ile yaşamalarına izin vererek gençlerin bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olmada rol oynayabilirler.
Aynı zamanda, gençler ebeveynlerinin sevgisine ve saygısına ihtiyaç duyarlar.
Yeteneklerine ve kim olduklarına güvenen ebeveynlerin desteğine ihtiyaçları var; sıkı kontrol olmadan rehberliğe ihtiyaç duyarlar.
Gençlere Yardım
Gençlerin bu değişim dönemi ile mücadele etmeleri normaldir.
Ergen psikolojisi, bir gencin hayatı üzerinde kalıcı bir etkisi olabilecek önemli konularla ilgilenir.
Bunlardan bazıları bağımsızlık, cinsellik, değişem duygu durumu ile başa çıkma ve arkadaş ilişkileridir.
İnsan gelişiminin bu heyecan verici ve zorlu aşamasında, gençler ergen psikologlarının yardımına ihtiyaç duyabilirler; karşılaştıkları zorlukları olumlu şekilde ele alıp çözebilirler.
Bu deneyimlerden geçerken, psikolojik destek alarak, zor durumlarla nasıl başa çıkacaklarını öğrenirler ve bu sayede daha bağımsız hale gelirler.