Çocuklar ilkokul yıllarında pek çok şekilde    büyür ve değişir.

                             Fiziksel olarak büyümenin yanı sıra, çocuklar                                           sosyal, duygusal ve bilişsel olarak  gelişirler.

                             Bu yazımızda ilkokul çağındaki çocukların duygusal                               gelişimini ele alacağız.

 

Duygular neden önemlidir?
Çocukların her gün yaşadıkları farklı duygulara verdiği cevaplar, seçimleri, davranışları ve ne kadar  zorlayıcı durumlar ile iyi başa çıkabildikleri ve ne kadar keyif aldıkları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Duygusal gelişim, duyguların ne olduğunu öğrenmek, nasıl ve niçin gerçekleştiklerini anlamak, kişinin kendi hislerini ve başkalarının hislerini tanımak ve onları yönetmek için etkili yollar geliştirmekle ilgilidir. Çocuklar büyüdükçe ve farklı durumlara maruz kaldıkça duygusal yaşamları da daha karmaşık hale gelir. Bir dizi duyguyu yönetmek için beceriler geliştirmek bu nedenle duygusal refahları açısından çok önemlidir. Ebeveynler ve bakıcılar çocukların duygusal gelişimlerini desteklemede önemli bir rol oynarlar. Bunu, çocukların duygularına etkili bir şekilde yanıt vererek, duyguları nasıl yöneteceklerine dair örnekler sunarak ve çocuklarla konuşarak yaparlar. Öğretmenler de çocukların duygusal gelişimi için önemli destek sağlamaktadır.

Çocukların duygusal gelişimi
Duygusal gelişim, bebeklik döneminde başlayan ve yetişkinliğe giden karmaşık bir görevdir. Bebeklerde fark edilebilecek ilk duygular sevinç, öfke, hüzün ve korkudur.
Daha sonra çocuklar kendilik algısını geliştirmeye başladıkça, utangaçlık, mahcubiyet, suçluluk, gurur, onur ve empati gibi daha karmaşık duygular ortaya çıkar. Çocuklar geliştikçe, duygusal tepkilerini provoke eden şeyleri yönetmek için kullandıkları stratejiler de değişmektedir. 10 yaşındaki bir çocuğun duygusal tepkisi üç yaşındaki bir çocuğunkinden daha karmaşıktır.

 

Duygu deneyimi birkaç bileşen içerir:
Fiziksel tepkiler (örneğin kalp hızı, nefes alma ve hormon seviyelerindeki değişimler)
Çocukların tanıdığı ve isimlendirmeyi öğrendiği duygular.
Duygularla ilgili düşünceler ve kararlar.
Eylem sinyalleri (örn. Yaklaşma ya da kaçma isteği)

Çocukların duyguları, hem kelimelerle hem de davranışlarla ifade etmelerini etkileyen birçok faktör vardır. Bu etkiler şunları içerir:

Çocukların ebeveynlerden, bakıcılardan ve öğretmenlerinden öğrendikleri duyguları ifade etmenin uygun ve uygun olmayan yolları hakkında değerler ve inançlar geliştirirler.
Çocukların duygusal ihtiyaçları genellikle ne kadar etkili bir şekilde karşılanır?
Çocuk mizaçları.
Çocukların gözlem veya deneyim yoluyla öğrendikleri duygusal davranışlar.
Ailelerin ve çocukların çeşitli stres türleri altında olma dereceleri.

 

Her çocuk farklıdır
Çocukların duygularını ifade etme ve yönetme biçiminde farklılık göstermelerinin birkaç nedeni vardır. Bu varyasyonlar, şiddetli veya kronik hastalık, travma veya farklı sosyal durumlar gibi zaman zaman çocuklar ve aileler üzerinde etkili olan olaylardan kaynaklanabilmektedir. Çocukların duygusal ifadelerindeki değişimler aynı zamanda özel aile ya da kültürel değerlerden ve çocuk mizaçlarındaki farklılıklardan etkilenebilir.
Çocuklar, aileleri ve kültürleri içinde normal olarak kabul edilenlere dayanarak duyguları farklı şekillerde ifade etmektedirler. Bazı aileler ve kültürler çocukları öfke veya gurur gibi belirli duyguları sergilememeleri için teşvik ederler. Bu tür farklılıklar, çocukların duygularını düzenlemeyi öğrenmelerinde de etkilidir.

Duyguları düzenlemeyi öğrenmek bazı çocuklar için diğerlerinden daha zordur.

Bu onların duygusal mizaçlarından dolayı olabilir. Bazı çocuklar duyguları yoğun bir şekilde hissetmektedirler. Onlar daha duygusal tepki veriyorlar ve sakinleşmeleri daha zor oluyor.

Bu çocukların bazıları sinirlenerek tepki gösterirler. Duygusal olarak hareket edebilir ve duygularını kontrol etmek için zorlanmaktadırlar. Duygusal olarak reaktif olan bazı çocuklar, diğer çocuklardan daha hızlı ve kolayca endişeli olurlar. Endişeli mizaçları olan çocukların korkularını yönetmek için stratejiler geliştirmeleri genellikle zor olmaktadır. Sık sık onları endişelendiren durumlardan kaçınmaya çalışır ve bu durumlara tepki gösterirler.
İlkokul yılları boyunca, çocukların kendilik algıları, hem okulda hem de diğer faaliyetlerde kendilerini iyi performans gösterdikleri ölçüde güçlü bir biçimde etkilemektedir. Bu duygusal gelişimlerini de etkilemektedir. Yaptıklarında başarılı olabileceklerini bilmek, çocukların kendilerini yetkin hissetmelerini sağlamaktadır. Çocuklar birkaç başarısızlık deneyimine sahip olduklarında, genellikle hayal kırıklığı ile başa çıkmak zorunda kalırlar. Kendi güçlü yanlarını ve çabalarını ve diğerlerinin değerlerini gözlemeyi öğrenerek, çocuklar hayal kırıklıklarını ve hayal kırıklıklarını yönetmek için gereken duygusal esnekliği geliştirmektedirler. Ebeveynler ve öğretmenler, çocukların duygularını anlamalarını sağlayarak ve çocukların çabaları için özendirici ve özel bir övgü sunarak çocukların refahını ve duygusal gelişimini destekleyebilirler.

 

Duyguları yönetmeyi öğrenmek

Çocukların duyguları kabul etmelerine ve duygularla davranış arasındaki bağlantıyı anlamalarına yardımcı olmak duygusal gelişimlerini destekler. Aşağıdaki örnek, Can'ın annesinin nasıl dikkatlice dinlediğini gösterir ve ona sinirlenmeye neden olan duyguları tanımlamaya yardımcı olan sorular sorar.
Can : "Bu çocuklar gerçekten uyuz."
Anne: "Onlara gerçekten kızgınsın gibi geliyor. Ne oldu?"
Can:  "Bana güldüler."
Anne: "Anladım. Neye gülüyorlar biliyor musun?"
Can:  "Salıncaktan düştüm."
Anne: "Gerçekten zor gibi görünüyor."
Can: "Evet."
Anne : "Ve sen de gerçekten çok çaba gösteriyordun."

 

Hislerini kabul etmek ve keşfetmek, Can'ı anladığını hissetmesine yardımcı olur. Bu, annesinin yardımı ile durumu iyileştirmek ve daha iyi hissetmek için neler yapabileceği konusunda dikkatli düşünmeyi kolaylaştırmaktadır. Can'ın annesi, bir sonraki adımı ona, onun için işleri daha iyi hale getireceğini düşündüğü şeyi sorarak destekleyebilirdi. Ayrıca düşünmesi için bazı seçenekler önerebilir. Can'a bu tarzda yaklaşmak, farklı duyguların, düşünülebilecek ve çözülebilecek sorunlara bağlı olduğunu göstermektedir.

Çocukların duygusal gelişimini desteklemek için kilit noktalar

Çocukların duygusal gelişimine etkin destek vermek, duygularına dikkat ederek ve onları nasıl yönettiklerini fark ederek başlamaktadır. Çocukların duygusal tepkilerini kabul ederek ve rehberlik sağlayarak, ebeveynler, bakıcılar ve öğretmenler çocukların duyguları anlamalarına ve kabul etmelerine yardımcı olabilir ve bunları yönetmek için etkili stratejiler geliştirebilirler. Bazı duygular kolaylıkla tanımlanırken, diğerleri daha az belirgindir. Çocukların duygularına kulak vermek, onların beden diline bakmayı, ne söylediklerini ve nasıl söylediklerini dinlemeyi ve davranışlarını gözlemlemeyi içermektedir. Bu, çocukların ihtiyaçlarına daha etkili bir şekilde yanıt vermenize ve çocukların duygularını yönetmelerine yardımcı olmak için daha özel bir rehberlik sunmanıza olanak tanır.

Çocukların duyguları tanımasına ve anlamasına nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Çocuklarla konuşma ve onlara duyguları öğretme fırsatlarından yararlanma, çocukların kendi duygularını ve başkalarının duygularını daha fazla fark etmelerine yardımcı olmaktadır. Çocukları duygularıyla rahat hissetmeleri ve duyguları hakkında konuşmada pratik yapmalarını teşvik etmek, çocukların duygularını yönetmenin yollarını daha da geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Çocukların, bir dizi  duyguya sahip olmalarının iyi olduğunu, ancak bunların ifade edilmesi gereken yolların sınırlarının olduğunu anlamaları gerekmektedir. Çocukların duygularını kabul ederken, agresif, güvensiz veya uygunsuz davranışlara sınır koymak çok önemlidir.
Çocuklar duyguları ve diğerlerini - özellikle ebeveynleri, bakıcıları ve öğretmenleri - izleyerek uygun şekilde nasıl ifade edebileceklerini öğrenirler. Çocukları duyguları anlama ve yönetme şekillerini gösterme, çocukların davranışlarınızdan öğrenmelerine yardımcı olur. Bu, “üzgünüm, öfkemi kaybettim” (çünkü hiç bir ebeveyn mükemmel değildir) diyerek nasıl davranış değişikliği yapabileceğinizi gösterme örneklerini içerir.

Çocuk gelişimi söz konusu olduğunda, duygular önemlidir. Herkes zaman zaman bunalmış hisseder, ancak bazı çocuklar günlük deneyimlere diğerlerine göre daha güçlü tepki verebilirler. Bu nedenle mizacın duyguları nasıl etkilediğini anlamak faydalı olabilir . Çocuklar, özellikle duyguları yönetmek için baş etme becerilerini geliştirmede onlara yardımcı olmak için yetişkinlere ihtiyaç duyarlar. Çocuklara duygularıyla yardım etmenin harika bir yolu , duyguları  konuşmak ve sakin olmak için rol model olmaktır.