Birçok ebeveyn anlaşılır bir şekilde virüsle ilgili endişeler yaşıyor. Virüs çocuğuma bulaşır mi? Hangi yollarla virüs bulaşır? Çocuğumu virüsten koruyabilir miyim? Diye düşünmekten uykuları kaçanlar ya da daha azı zihninde bunları düşünürken kendini bulan ebeveyenler var.  Bununla birlikte çocuklar da haberler vasıtasıyla, okulda arkadaşları arasındaki konuşmalardan, ailelerinden bu virüsü duyuyor ve endişeleniyorlar. Ancak çocuklar için durum yetişkinlerden daha farklı olabilir. Yetişkinler en azından bilgi alıyor, kendi aralarında konuşuyor, korunma yollarını araştırıyorlar. Çocuklarsa ne olduğunu tam olarak bilmedikleri bir tehditle karşı karşıya ve esasen bu bilinmezliğin kendisi virüsten daha fazla kaygı uyandırabilir. Düşünsenize korona, covid19, salgın, virüs, öldürüyor, hızla yayılıyor, ülkemize de geldi gibi ne olduğunu bilmediğiniz bir şeye ilişkin konuşmalara şahit oluyorsunuz. Okullar, aileler, sağlık kuruluşları çocuklar ile koronavirüs hakkında konuşmada, çocuk psikologlarından destek alarak, virüsle sağlıklı başa çıkma yolları kazandırabilirler.
 

Bunun için bu yazıda çocuklarla koronavirüs hakkında nasıl konuşulacağına ve çocukların koronavirüs hakkında sorduğu sorulara yer vermek istiyorum.

 

Çocukların virüse karşı kaygısını körüklemeden, sorularını yeterince net cevaplamak üzerine çalışarak, virüsten korunmanın ve yaşamanın yollarını araştırabiliriz.

 

Eğer çocuklar, ebeveynleri, öğretmenleri virüs hakkında hiç ya da yeterince konuşmazlarsa, akıllarında felaket hikayeleri yaratmalarına yol açabilecek hayal gücüne sahiptirler. Diğer taraftan çok fazla bilgi sağlanması da ekstra alarm oluşturabilir. Sürekli virüs hakkında bilgi vermeye çalışılması, akıllarında “eyvah tehlikeli bir şeyler oluyor” düşüncesini uyandıracaktır. Bunun için virüse karşı tepki vermeyi değil virüse karşı korunmayı çalıştığınızdan ve bunun için bilgi ediniyor ve bilgi veriyor olduğunuzdan öncelikle kendiniz emin olun. Sağlıklı bilgi edinmek için Dünya Sağlık Örgütü verilerini takip edebilir, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri uyarılarını dikkate alabilirsiniz. Doğru yanıtları verebilmeniz için doğru bilgilere ihtiyacınız var ve bunun için kehanet haberleri ile ilgilenmemenizi tavsiye ederim. 

 

Çocuklar ile konuşarak, bilgi vererek, açıklamalar yaparak, virüsten korunmalarını sağlamanın önemli olduğunu düşünüyorum. Ortalıkta dezenfektanlar, kolonyalar, hijyenin önemi, virüsten ölenler konuşulurken çocuğun doğal olarak aklına gelecek ilk şey “ne oluyor?” olacaktır. Ve bu temel güven algısı ile doğrudan ilgili bir durum. Bu kadar önlem arasında alınması gereken psikolojik önlemlerin göz ardı edilmemesi gerekiyor. Sağlıklı bir virüsten korunma, zihinsel, psikolojik ve ruhsal olarak hazır oluşla mümkün olacaktır.  Buun için aşağıda çocukların Koronavirüs hakkında merak ettikleri, sordukları, endişelerini de yatıştırıcı nitelikte olan temel dört soruyu belirleyip cevaplarını hazırladım. 

​

Çocuğunuz virüs hakkında ne biliyor? 

Çocuğunuzun virüs hakkında bir sorusu varsa ya da siz bu konu ile ilgili çocuğunuzla konuşma başlatmak istiyorsanız, durumu netleştirmek için çocuğunuzun şu ana kadar bildiklerini sorarak ve çocuğunuzun kafasında hangi sorular olduğunu öğrenerek başlayın. Sen virüs hakkında neler duydun diye sorabilir, son zamanlarda haberlerde etrafta konuşulan virüs hakkında bilmek istediklerin olabilir, bildiğim kadarı ile bu konu hakkında konuşabilirim seninle diyebilirsiniz. 

​

Koronavirüs nedir? 

Koronavirüs, insanları hasta hissettirebilen bir tür mikroptur. Grip olduğunda nasıl hissettiğini hatırlıyor musun? (Yakın zamanda grip olan birinden, kendiniz veya çevreden örnek gösterebilirsiniz.) Grip olduğumuzda, ateş ve öksürük meydana gelir. Bazen öksürük kolayca nefes almayı zorlaştırabilir. İşte bu virüsün neden olduğu şey budur.

 

Koronavirüsüne nasıl yakalanırız? 

Virüs grip veya soğuk algınlığı veya öksürük gibi yayılır. Koronavirüsü olan bir kişi hapşırır veya öksürürse, vücudun içindeki mikroplar vücudun dışına gelir. Çünkü hapşırma ve öksürükler, ağzımızdan, havaya mikrop taşıyan küçük damlalar gönderebilir. Bu da bir başkasına virüsün bulaşmasına yol açabilir. Yine de, bu virüsün başka birine bulaşıp hasta etmesi sadece bu kadar kolay değil. Ve her virüsün bulaştığı insan bundan kötü etkilenmiyor. 

​

Neden bazı insanlar maske takıyor? Maske takmalı mıyım? 

Maskeler, mikropları paylaşmamaları için hasta olan insanlar içindir. Maskeler ayrıca doktorlar ve hemşireler gibi tıbbi personelin de giymesi için, virüs onlara bulaşmasın ve bize yardımcı olmaya devam edebilsinler diye. Her maske takan hasta, virüs taşıyor anlamına gelmez.

 

Koronavirüsten ölebilir misin / miyim? 

Virüse yakalanan çoğu insan, tıpkı gripte olduğu gibi ölmedi. Doktorlar hasta hisseden herkese destek olmak için çok çalışıyorlar. Herkesin ihtiyaç duyduğu yardımı aldığından emin olmak ve virüsün yayılmasını önlemek istiyorlar. Her hasta olan ve hisseden bu hastalıktan ölmüyor. Çocukların bu hastalıktan ölme olasılığı çok daha düşük. Gerekli önlemleri alarak senin yanındayım diye konuşabiliriz. 

 

Çocuğunuzda ölümle ilgili sorular artıyorsa, ölüm üzerine konuşmaktan çekinmeyin. Bunun için çocuklara ölümü açıklama üzerine bilgi sahibi olabilirsiniz.

 

Dikkat etmeniz gereken şey virüsle ilgili bilgi alarak önlem almaya devam etmeniz, endişelenmenin normal olduğunun bilincinde olmanız ama endişenizin sizi yönetmesine izin vermemenizdir. 

​

Normal aktivitelere devam ederek ve bu sağlıklı davranışları uygulayarak virüsten nasıl korunabiliriz:

​

* Ellerimizi genellikle tuvalete gittikten sonra, yemekten önce ve burnumuzu sildikten sonra yaptığımız gibi sabun ve suyla yıkamamız gerektiğini hatırlatın. Bu süreçte çocuğunuza ellerini yıkamasını hatırlatmanız gerekiyorsa, ortalıkta virüs var ellerini yıkamalasın, dışardan geldin bize de bulaştıracaksın, bak ellerini yıkamazsan virüsler bize zarar verir gibi ifadelerden kaçının. Gerekirse birlikte güzel güzel elleri yıkamaya gidebilirsiniz.

 

* Ellerimizi ağzınızdan, gözlerinizden ve burnunuzdan uzak tutmaya çalışmamız gerektiğini anlatın.

​

Koronavirüs hakkında sakinlik göstererek model olun

Sizin virüs ve yayılması ile ilgili endişeleriniz olsa da, virüs hakkında konuşurken sakinliği modellemek önemlidir. Çocuklar ne kadar korkmaları gerektiğini anlamak için sizi izliyorlar. Türbülans olduğunda uçakta olduğunuzu düşünün. Dehşete kapılmış bir uçuş görevlisi size gerçekten yanlış bir şey olduğunu düşündürür ve endişelenmeniz gerektiği düşüncesine kapılırsınız. Eğer bir uçuş görevlisi size bir gülümseme ile sakince bir içecek sunuyorsa, yakında geçecek rüzgarlı bir hava olduğunu düşünebilirsiniz.

 

Koronavirüste çocuklar için haberleri sınırlama

Her ne kadar haberler herkesi bilgilendirerek yardımcı olsa da, bazen haberlerde çocuklar için güçlü ve korkutucu ifadeler kullanılabilir. Haberleri izlemeyi çocuklar uyuduktan sonraki saatler ile sınırlandırmaya çalışın ya da çocukların hikayeleri duymaması için haberleri bağımsız olarak takip edin.

 

Çocukların koronavirüs kaygısı ile başa çıkmasında güvence arayışına dikkat edin

Çocukların özellikle kendileri için yeni olan bir şey hakkında soru sorması doğaldır. Bununla birlikte, bazen, bir çocuğun kaygıyla sorular soruyor olması güvence arayışı olarak adlandırılan bir davranışa yol açabilir. Bu şu anlama geliyor, tekrar tekrar aynı veya benzer soruları soran bir çocuğun, sorularını kaç kez cevaplasanız da kaygısı dinmiyor olabilir. Aynı sorular tekrar tekrar geliyorsa bu çocuğunuzun ben çok kaygılıyım bilgi istemiyorum yanımda mısın? Dünya güvenli bir yer mi? kaygısı olduğu anlamına gelir. Soruyu yanıtlamak yerine ona sarılın. Yukarıdaki talimatları hatırlayın. Ve yanında olduğunuzu, birlikte gerekli önlemleri alabileceğinizi söyleyebilirsiniz. Daha fazlası için destek almayı ihmal etmeyin. Bu sürecin en sağlıklı atlatılabilmesi için çocuk ve ergen psikologları ailenize ve çocuğunuza uygun stratejiler sunarak destek olabilir.

 

Unutmayın, herkes virüsü yönetmek için çok çalışıyor. Çocuklarınıza sağlıklı davranışlar kazandırmayı amaçlarken, sizin için önemli olanı yapmaya devam edeceğinizi ve yanında olarak destek olabileceğinizi gösterebilirsiniz.